شناسنامه پوده

بسم الله

پوده در دوره صفویه قلمرو شکار حکمرانان بوده‌است. قدمت این روستا در برخی منابع 700 سال ذکر شده‌است و با توجه به تاریخ ساخت آثار و بقایای تاریخی به جا مانده از جمله مسجد، بازار، قلعه یوسف خان قدمت روستا دست کم به 500 سال قبل می‌رسد

براساس نتایج سرشماری سال 1385، جمعیت پوده 2183 نفر معادل 621خانوار بوده‌است.[۲] که مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری می‌باشند. اقتصاد این روستا براساس فعالیت‌های کشاورزی، باغداری، دامداری و صنایع دستی است. زنان و دختران عمده‌ترین تولیدکنندگان صنایع دستی روستا می‌باشند. مهم‌ترین محصولات کشاورزی آن گندم، جو، لوبیا و ذرت است و انگور و سیب نیز از محصولات باغی آن می‌باشد

روستای پوده به دلیل موقعیت کوهستانی، آب و هوای خوب و چشمه‌سارهای فراوان، چشم‌اندازهای زیبا و متنوعی دارد. دره شاه یا دره پیروزی، یکی از نقاط آن به شمار می‌رود و نیز چشمه‌های قاسم، چانه و چاه گز در گوشه و کنار روستا می‌جوشند

http://irangardi.parsxp.com

گذری بر تار و پود تاریخ در روستای پوده

در 20 کیلومتری شمال شهرستان دهاقان، روستایی است که آثار تاریخی آن نشان از قدمت و تاریخ کهنش دارد. این روستا که پوده شهرت دارد (در بعضی منابع با نام فوده نیز از آن یاد شده) روستایی است خوش آب‌و‌هوا و زیبا که از هرسو چشم‌اندازهای زیبای طبیعی را به نمایش می‌گذارد. کوه‌های بلند در اطراف این روستا، رودخانه‌ای که از کنار آن می‌گذرد و وجود چشمه‌سارها و قناتی کهن، سرسبزی و آب‌و‌هوایی خنک و خوش را برای مسافران و گردشگران این مکان به ارمغان آورده علاوه بر آنکه وجود بازارچه قدیمی، مسجد جامع و خانه‌ها و برج کبوترهای به یادگار مانده از دوران گذشته هم بر جذابیت‌های این روستا می‌افزاید.

گشت‌وگذار ما در این روستا پس از سیر و سیاحت در میان طبیعت زیبای آن به بازارچه قدیمی این روستا رسید که با گنبدی بلند، حجره‌هایی را در برگرفته. وجود این بازارچه با گنبد بلند آن زمانی که به نقاشی‌های قدیمی آن می‌رسد جنبه‌ای دیگر می‌یابد. این نقاشی‌ها که در قسمت‌هایی محدود از دیوارهای گنبد خودنمایی می‌کنند بر اثر مرور زمان دچار آسیب‌های فراوان شده‌اند ولی هنوز قسمت‌های باقیمانده، از ارزش فراوان برخوردارند. بخصوص‌که گذر از این بازارچه قدیمی را به مسجد جامع پوده می‌رساند؛ مسجدی قدیمی و کهن که از نظر معماری و سبک خاص خود منحصر به فرد است. قدمت این مسجد بنا به نظر اهالی این روستا به دوره تیموریان می‌رسد هرچند کتیبه منبر سنگی آن که از قطعه سنگی یکپارچه تراشیده شده، مربوط به نیمه دوم قرن یازدهم هجری می‌باشد.

این منبر که دارای پنج پله بلند و از سنگ سیاه می‌باشد دارای کنده‌کاری‌های زیبایی است که بر ارزش آن می‌افزاید. این کنده‌کاری‌ها از یک طرف شامل آیه`‌الکرسی و در طرف دیگر شامل بیتی است که به حساب ابجد، تاریخ 1062 هجری قمری را نشان می‌دهد. این مسجد برخلاف همه مساجد دیگر دارای شبستانی است بزرگ در وسط و دو شبستان کوچک‌تر که در دو طرف آن واقع است. در دو ضلع شرقی و غربی صحن نیز ایوانچه‌هایی قرار دارد که بنا به گفته یکی از اهالی، جای اقامت طلاب بوده و دلیل این مدعا نیز وجود بخاری دیواری است که در این ایوانچه‌ها قرار دارد.

در حیاط این مسجد دو سنگ مزار وجود دارد که تاریخ‌های 1003 و 1144 قمری را نشان می‌دهند. حوض میانه مسجد و فواره سنگی آن‌ هم به علاوه نقش‌هایی که هنوز بر دیواره‌های مسجد قرار دارد از دیگر تزئینات مسجد است. جالب اینکه نقش‌های باقیمانده بر دیوار شامل لاله‌های واژگون و پرندگانی است که وجود این گل‌های زیبا را در اطراف این روستا به ذهن متبادر می‌‌سازد. پرس‌وجوی ما از اهالی درباره لاله‌های واژگون این نتیجه را داشت که هنوز در نزدیکی این روستا و همچنین کوه‌های بالادست، این لاله‌های زیبا را درماه‌های اردیبهشت و خرداد می‌توان دید.

اما از دیگر دیدنی‌های این روستا، خانه خان و حصار قلعه مانند کنار این خانه است. این خانه که در قسمت هایی از آن نشانه ساخت‌و‌ساز و مرمت به چشم می‌خورد، دارای اتاق‌هایی در کنار هم با پلکانی در دو طرف برای راهیابی به پشت‌بام و اتاق‌های بالایی است. اتاق میانی این خانه که دارای سقف گنبدی و بلندی است دارای بخاری گچبری شده‌ از مجسمه‌های دو فرشته است که در وسط آن نیز یک دستگیره آهنی برای بازوبسته کردن دریچه این بخاری وجود دارد. هم‌اکنون متأسفانه قسمتی از سقف این اتاق دچار ریزش شده و ارسی‌های آن نیز که با شیشه‌های رنگی تزئین شده‌اند در معرض جدی ویرانی قرار دارند، علاوه بر آنکه خرابی دیوار این خانه که راه را برای هر رهگذاری باز می‌گذارد باعث آسیب‌های جدی‌تر به آن می‌شود.

این خانه همچنین دارای دیوار کوتاهی در وسط است که نشان از دو قسمتی کردن آن در دوره‌های بعدی دارد. به هر صورت ساختمان قدیمی و منحصربه‌فرد این خانه توجه بیشتر متولیان را می‌طلبد تا قبل از اینکه با ویرانی کامل روبرو شود به بازسازی آن بپردازند.

از دیگر ویژگی‌های این روستا وجود درهای سنگی باغ‌هاست که به شکل و شیوه‌ای خاص میان دیوارهای خشت و گلی کار گذارده شده‌اند. این درها که هرکدام دارای کلیدی مخصوص می‌باشند از ارزش خاصی برخوردارند ولی هم‌اکنون بیشتر آنها به عنوان پل بر روی جوی‌ها قرار گرفته و نقش‌و کارکرد اصلی خود را از دست داده‌اند. برج‌های کبوتر بزرگ نیز که درجای‌جای این روستا وجود دارد نشان از آبادانی و رونق پوده در دوره‌های گذشته دارد. این برج‌ها که در فواصل مختلف به دیوارهای بلند و قطوری از خشت و گل متصل‌اند، این نظریه را که روستای پوده دارای حصاری یکپارچه و مستحکم بوده تقویت می‌کند. علاوه بر اینکه موقعیت جغرافیایی این روستا و همچنین نشانه‌های حضور بزرگان و دولتمردان و خوانین این منطقه در این روستا نشان از آن دارد که روستای پوده لااقل به عنوان محلی برای تفرج و یا شکارگاه همواره موردنظر بوده‌است و آب‌و‌هوای خوش آن باعث می‌شده این محل به عنوان محلی مناسب برای استراحت چند روزه یا اقامتی طولانی‌تر مدنظر باشد. همچنان‌که نام چشمه‌های اطراف این روستا همچون چشمه یوزگیر و داستان‌های فراوان نقل شده از شکار شاهان و خوانین بزرگ نیز دلیل بر رونق و اعتبار این روستاست علاوه بر آنکه سطح بالای سواد و فرهنگ اهالی این روستا نیز نشان ارتباط پویا و آگاهی آنان از علوم مختلف داشته و وجود پزشکان حاذق در این روستا آنچنان‌که اهالی دیگر روستاها برای مداوای بیماران به آنها مراجعه می‌کرده‌اند و همچنین برگزاری جلسات علمی که کهنسالان و ریش‌سفیدان این روستا هنوز از آن یاد می‌کنند نیز دلیل دیگری بر این مدعاست.

اما گذشته از بناهایی که عنوان شد و همچنین وجود خانه‌های قدیمی بزرگ و دیدنی در قسمت‌های مختلف این روستا، در دور و اطراف پوده نیز آثاری باقی‌مانده که ذکر آن لازم است. از جمله این موارد می‌توان به آسیاب قدیمی این روستا که در فاصله پنج کیلومتری از روستا قرار دارد و همچنین قنات قدیمی و پرآب آن یاد کرد که در میان مزارع گندم، جو، لوبیا، عدس و ... واقع شده‌است. هرچند مردمان این روستا علاوه بر کشاورزی به دامپروری نیز مشغول‌اند و به صنایع دستی همچون قالیبافی و جاجیم‌بافی نیز توجهی ویژه دارند.

http://www.nesfejahan.net

بقایای قلعه یوسف خان، بازار قدیمی پوده و آثاری از کارگاه‌های عصاری (روغن‌کشی) و مسجد جامع از جمله آثار تاریخی این روستا هستند. مسجد جامع در جنوب روستا قرار دارد و منبر و حوض سنگی آن متعلق به دوران صفویه‌است. درون حجره‌های آن، بر روی دیوارها، آثاری از نقاشی‌های دوران صفویه باقی مانده‌است. منبر مسجد از سنگ سیاه است و پنج پله دارد. در حاشیه منبر نام چهارده معصوم خوشنویسی و کنده‌کاری شده‌است. در سمت دیگر آن آیة‌الکرسی را نقر نموده‌اند. بر گوشه‌ای از این منبر این بیت آمده‌است: «بنا نهاد همین مسجد و همین منبر علی‌ست ابن علی و بوداق ابن قلندر» در سمت دیگر هم، بیتی آمده‌است که با حساب ابجد، سال ۱۰۶۲ ه‍.ق. یعنی سال سلطنت شاه صفی بن شاه عباس کبیر را نشان می‌دهد. نام حجار منبر نیز در زاویه‌ای از منبر دیده می‌شود. در زمان صفویه این منبر مکان جلوس شاهانی که به این منطقه می‌آمدند، بوده‌است.

http://www.kashefsoft.blogfa.com