سرچشمه صبر حضرت زینب علیهاالسلام

بسم الله

شکر خدا، تو دانای بدون آموزگار هستی و تو بانوی فهیمی هستی که فهماننده‌ای نداشته‌ای.

 

صبر، نیاز به یک پشتوانه معرفتی دارد؛ یعنی انسان باید حقیقت امور را بشناسد تا بتواند صبر کند، اگر انسان بداند که در پس آنچه برایش اتفاق می‌افتد، چه حقیقت و حکمتی نهفته است،‌ آن‌گاه در برابر سختی‌ها صبر و شکیبایی می‌کند که این امر در حضرت زینب(سلام الله علیها) مصداق می‌یابد.

 

حضرت زینب(سلام الله علیها) از جمله افرادی در خاندان رسول‌الله(صلی الله علیه وآله) هستند که نام شریفشان را خود خداوند متعال تعیین کرده‌اند؛ یعنی این فرزند بزرگوار امیرالمؤمنین علی(سلام الله علیه) از ابتدای تولدشان مورد توجه خاص خداوند متعال بوده‌اند، ایشان تحت تعالیم الگوهای بالای انسانیت؛ یعنی در کنار خاندان وحی تربیت شدند و یکی از توصیفات حضرت زینب(سلام الله علیها) این بود که پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) درباره ایشان فرمودند: «او شبیه همسرم خدیجه(سلام الله علیها) است».

 

ویژگی ممتاز بانوی صبر و استقامت

ویژگی‌های حضرت زینب(سلام الله علیها) این بود که تا حدی که توان داشت، به خانواده خود، چه به برادرانش و چه به همسرش عبدالله بن جعفر خدمت می‌کرد، به طوری که در تاریخ آمده که هیچ‌گاه خلاف خواسته شوهر خود کاری انجام نداد و البته تمام این‌ها را از مادرش حضرت فاطمه(سلام الله علیها) آموخته بودند.

 

جمله ای در بیان مقام علم لدنی حضرت زینب(سلام الله علیها)

امام سجاد(سلام الله علیه) جمله معروفی درباره حضرت زینب(سلام الله علیها) دارند، که به ایشان می‌فرمایند: أنْتِ الْحَمْدُ للهِ عالِمَةٌ غَیْرُ مُعَلَّمَة وَ فَهِمَةٌ غَیرُ مُفَهِّمَة؛ شکر خدا، تو دانای بدون آموزگار هستی و تو بانوی فهیمی هستی که فهماننده‌ای نداشته‌ای.

 

حضرت زین‌العابدین(سلام الله علیه) در این جملات به صراحت اعلام می‌کنند که عمه‌شان حضرت زینب(سلام الله علیها) علم لدنی دارند؛ یعنی خداوند متعال مستقیما علم الهی را در وجود این بانوی بزرگوار قرار داد و ایشان بدون این‌که تحت تعلیم ظاهری قرار بگیرند، واجد علوم الهی شدند.

 

عفت و حجب و حیای حضرت زینب(سلام الله علیها)

نقل است که یکی از همسایگان امیرالمؤمنین(سلام الله علیه) در کوفه می‌گوید: «من پنج سال در همسایگی ایشان زندگی می‌کردم، اسمی از زینب(سلام الله علیها) شنیدم، ولی شخصیت او را ندیدم» یعنی آنقدر حیا و عفت حضرت زینب(سلام الله علیها) زیاد بود که حتی در برابر چشمان نامحرمان ظاهر نمی‌شد.

ایشان در تمام جنگ‌ها همراه امیرالمؤمنین(سلام الله علیه) و امام حسن(سلام الله علیه) بود و بردباری بسیار زیادی داشت .

 

ایشان صبر و رضا را از پدر و برادر خود آموخته بود، صبر پدر را در فقدان حضرت زهرا(سلام الله علیها) و صبر برادر را در برابر دشواری‌های کربلا دیده بود، همان‌طور که امام حسین(سلام الله علیه) می‌فرماید: «إلهِی صَبْراً بِقَضَائِکَ، تَسْلیماً لِأمْرِکَ؛ خدایا من، در برابر قضاء تو صبر می‌کنم و در برابر امر تو تسلیم هستم» حضرت زینب(سلام الله علیها) نیز در برابر امر و تقدیر الهی کاملاً صبور و شکیبا بود.

 

حضرت سیدالشهداء(سلام الله علیه) در هنگام وداع به خواهر گفتند: «مرا در نماز شبت دعا کن» وقتی امام معصوم(سلام الله علیه) به کسی بگوید مرا دعا کن، جایگاه چنین فردی بسیار بالا و متعالی است و این نشان می‌دهد که حضرت زینب(سلام الله علیها) به جایگاه عصمت بسیار نزدیک بوده‌اند.

 

آرامش خواهر به واسطه دعای برادر

اگرچه حضرت زینب(سلام الله علیها) در واقعه عاشورا بسیار بی‌تابی می‌کردند، ولی امام حسین(سلام الله علیه) دعا کردند که خداوند آرامش و سکینه را بر قلب ایشان فرود آورد و بدین ترتیب، ایشان آرامش پیدا کردند و تمام سختی‌ها و مصیبت‌های کربلا را تحمل کردند و توانستند پیام کربلا را به گوش کسانی‌که از آن غافل بودند و از ترس، به یاری سیدالشهداء(سلام الله علیه) نیامدند، برسانند.

 

رضایت و تسلیم محض در برابر پیشگاه خداوند

وقتی حضرت زینب(سلام الله علیها) پیکر آغشته به خون برادر را دیدند، به خداوند عرضه کرد: أللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنَّا هَذا الْقُرْبان؛ پروردگارا این قربانی را از ما بپذیر» و حضرت با این جمله نشان دادند که رضایت و تسلیم در برابر امر الهی در گفتار و شخصیت او موج می‌زند .

 

یکی دیگر ازجملات حضرت زینب(سلام الله علیها) که نشان‌دهنده صبر بالای ایشان است، این جمله است که فرمودند: ألْحَمْدُ للهِ الَّذی أکْرَمَنَا بِالشَّهَادَةِ؛ سپاس خدایی را که ما را با شهادت گرامی داشت، حتی حضرت زینب(سلام الله علیها) هنگامی‌که فرزندان خود را در کربلا از دست داد، از خیمه بیرون نیامدند و این نشان می‌دهد که روح این بانوی بزرگوار، چقدر باعظمت بوده است.
جز زیبایی هیچ ندیدم !

 

پس از واقعه کربلا، هنگامی‌که یزید به حضرت زینب(سلام الله علیها) گفت: «آیا دیدی خداوند با شما چه کرد و در کربلا چه به سرتان آمد؟» حضرت در جواب یزید فرمودند: «مَا رَأیْتُ إلَّا جَمِیلاَ؛ من چیزی جز زیبایی ندیدم. این جمله بسیار پر معنای حضرت زینب(سلام الله علیها) نشان‌دهنده مقام صبر و رضای این بانوی با عظمت است که همیشه تسلیم امر و قضای الهی بودند و هیچ‌گاه به درگاه الهی شکوه و شکایت نکردند.

 

زینب (سلام الله علیها) حافظ پیام عاشورا بود!

سخنرانی حضرت زینب(سلام الله علیها) در کوفه که هیچ مردی جرأت بیان آن سخنان را نداشت، حقیقتا برای همه بهت‌‌آور بود، اگر سخنرانی حضرت زینب(سلام الله علیها) در کوفه نبود، قطعا حضرت سیدالشهداء(سلام الله علیه) نمی‌توانستند پیام خود را به گوش جهانیان برسانند.

 

چگونه می‌توان از این صبر و شکیبایی حضرت زینب(سلام الله علیها) الگو گرفت؟

صبر، نیاز به یک پشتوانه معرفتی دارد؛ یعنی انسان باید حقیقت امور را بشناسد تا بتواند صبر کند، اگر انسان بداند که در پس آنچه برایش اتفاق می‌افتد، چه حقیقت، معنا و حکمتی نهفته است،‌ آن‌گاه می‌تواند در برابر سختی‌ها و ناملایماتی که برایش رخ می‌دهد، صبر و شکیبایی کند.

 

نکته دیگر برای الگو گرفتن از صبر و شکیبایی حضرت زینب(سلام الله علیها) توجه به جایگاه صابرین در قرآن کریم است، آنجا که خداوند متعال می‌فرماید: إِنَّمَا یُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُم بِغَیْرِ حِسَابٍ؛ شکیبایان پاداش خود را بى‏ حساب [و] به تمام خواهند یافت. (سوره مبارکه زمر، آیه شریفه 10)