رابطه مستقیم بی عفتی با بی حجابی
بسم الله
ارزش‌های اجتماعی از دو راه در وجود انسان نهادینه می‌شود؛ یکی این که خودمان نسبت به آنها ایمان قلبی داشته باشیم و دیگر این که سازمان یا ارگان خاص، ما را نسبت به پایبندی به رفتار و ارزش خاصی، ملزم یا ترغیب نماید.
پوشش و رفتار اجتماعی یکی از این مقوله‌هاست. نوع خاصی از رفتار، پوشش و باور، حجاب و عفاف نامیده می‌شود. حجاب مىتواند ریایى، تحمیلى، ظاهرى یا غیر اختیارى نیز باشد؛ ولى عفت، یک ارزش اختیارى است.
عفت نمودهاى گوناگونى دارد؛ از جمله: عفت در نگاه، عفت در گفتار، عفت در شهوت و... ممکن است کسى حجاب مناسب داشته باشد ولى عفت در نگاه، سخن گفتن و یا امور جنسى نداشته باشد که این خود نمونه حجاب بدون عفت است.
«عفت»نقطه مقابل«شکم پرستى و شهوت پرستى»است. همچنین به گفته راغب اصفهانى در کتاب «المفردات»، به معنى پدید آمدن حالتى درنفس است که آدمى را از غلبه شهوت باز مىدارد. علمای اخلاق نیز معتقدند هیچ کس در سیر الى الله،بدون داشتن«عفت»به جایى نمىرسد.
عفت نیز همچون خیلی از مقوله‌های اخلاقی دیگر نیازمند ظرفیت درونی فرد و توفیق از طرف خداوند می‌باشد. تا جایی که در مورد حضرت یوسف (علیه‌السلام) آمده است:
«وَ لَقَدْ هَمَّتْ بِهِ وَ هَمَّ بِها لَوْ لا أَنْ رَأى بُرْهانَ رَبِّهِ» [سوره یوسف، آیه 24]
آن زن قصد او کرد و او نیز- اگر برهان پروردگار را نمىدید- قصد وى مىنمود! اینچنین کردیم تا بدى و فحشاء را از او دور سازیم،زیرا او از بندگان مخلص ما بود.
آراستگی به صفت عفت متضمن زحمت و تلاش بسیار و تحمل سختی‌ها و بی‌مهری‌ها و تمایلات طبیعی انسانی است. مردى خدمت امام علی علیه‌السلام عرض کرد: اعمال و طاعات من ضعیف و روزهایم کم است، ولى امیدوارم که هرگز مال حرامى نخوردهام. امام علیه‌السلام در پاسخ فرمود:«اى الاجتهادافضل من عفة بطن و فرج» کدام تلاش در راه اطاعت خدا،برتر از عفت در مقابل شکم ومسایل جنسى است.
راه‌کارهای ترویج حجاب و عفاف:
1- ایجاد معرفت و شناخت نسبت به حجاب در نظام آموزش ابتدایی
آموزش بهترین فرصت برای ایجاد معرفت نسبت به حجاب و عفاف است؛ شناختی که علاوه بر درک عقلانی متضمّن احساس علاقه نیز باشد. این امر می‌تواند با روش‌های تربیتی متناسب با این سنین انجام پذیرد؛ قصه‌گویی و نمایش‌های عروسکی، اردوهای تفریحی تربیتی و انتخاب معلمانی با رفتار و پوشش اسلامی ازجمله روش‌های مطلوب ایجاد شناخت نسبت به حجاب در این سنین است.
2- تقویت خودباوری ملی
ایجاد خودباوری ملی در میان افراد جامعه به خصوص جوانان کمک زیادی می‌کند تا احساس علاقه به حجاب در میان ایشان ریشه دار شود. به عنوان نمونه این که هیچ تصویری از مردان و زنان باستان بدون پوشش مناسب در سنگواره‌ها به چشم نمی‌آید. و یا نوع پوشش قومیت‌های مختلف ایران در طول قرون گذشته نشانگر عزم و الزام ملی نسبت به رعایت عفت و حیا در جامعه ایرانی بوده است.
3- تشکیل کانون عفاف و حجاب در دانشگاه‌ها
محیط دانشگاه‌ها از جنبه‌های مختلف، تاثیرات بسزایی در نهادینه شدن ارزش‌ها در دانشجویان دارد. از سویی دانشجویان پای درس استادی می‌نشینند که ضمن دارا بودن مدارج بالای علمی و تحصیلی، با فرهنگ ملل غیر‌ایرانی نیز آمد و شد داشته و بسیاری از گفته‌ها و نوشته‌ها را به چشم خود دیده و برای دانشجویان خود بازگو می‌کند. و از سوی دیگر به جهت تعویض جایگاه خانوادگی قبل از دانشگاه با محیط‌های دوستانه خوابگاهی با دانشجویانی از فرهنگ های متفاوت، بازنگری در باورهای پیشین فرد و ایجاد بینش، گرایش و منشی متفاوت از قبل را در افراد باعث می‌شود.
یکی از فضاهای موثر در کمک به تکوین صفات و ارزش‌های اخلاقی، کانون ها و تشکل‌های فرهنگی مذهبی و از جمله آنها کانون عفاف و حجاب در دانشگاه‌هاست. کانون عفاف و حجاب وظیفه دارد نسبت به دانشجویان محجبه و عفیف حساس و تیزبین بوده و موفقیت‌های علمی، ورزشی و فرهنگی ایشان را رصد نموده و ضمن تقدیر شایسته از این افراد ایشان را به عنوان دانشجویان موفق محجبه به جامعه دانشگاهی معرفی نماید. این کانون علاوه براینکه باید خروجی فعالیت‌های موفق دانشجویان محجبه را به تصویر بکشد لازم است نسبت به تقویت بنیه ی علمی، ورزشی و فرهنگی ایشان نیز تا حد امکان اقدام نماید.
دعوت از زنان تازه مسلمان در محافل دانشگاهی و عمومی راهکار دیگری است که می‌تواند در ترغیب و تشویق دانشجویان به مساله حجاب و عفاف مفید واقع شود.حضور در چنین محافلی برای آن دسته از افراد که حجاب را مانع و محدودیت زندگی خود می‌دانند تأثیرگذار است. تأثیر سخنان کسانی که میدانی متفاوت از ما را تجربه کرده‌اند به مراتب بیشتر از سخنان به اصطلاح خودی هاست.
به کارگیری افراد با پوشش اسلامی و البته متخصص، در کادر علمی و اداری دانشگاه‌ها و سازمان‌ها راهکار دیگری است که افراد باحجاب و عفیف را نسبت به رعایت ارزش‌های خود استوار می‌نماید.
الگوسازی مناسب نمونه دیگری از فعالیت‌های این کانون می‌باشد. اگر ما در الگوسازی موفق عمل نکنیم پس از چندی شاهد جامعه‌ای با افراد نامتعادل خواهیم بود؛ افرادی که مطابق با نیاز خود رو به الگوهایی آورده‌اند که با شرایط فرهنگی، اجتماعی ایشان سازگاری لازم را نداشته است. ورزش و سینما دو عرصه برای عرض اندام افرادی بوده که مورد تقلید و الگوی جوانان و نوجوانان واقع شده‌اند، و متأسفانه به دلیل عدم نظارت و کار فرهنگی در این حوزه، غالباً افرادی کاملاً مغایر و مباین با رفتار و پوشش اسلامی الگو قرار گرفته‌اند.
4- رفع موانع و محدودیت‌ها برای حضور بدون دغدغه‌ی زنان در اجتماع
به خاطر حضور برخی افراد در مکان‌های فرهنگی تفریحی به شکل نامناسب، اغلب زنان متعهد به عفاف و نیز مردان پایبند به ارزش های اخلاقی از حضور در چنین مکان‌هایی خودداری نموده و از برخی امکانات فرهنگی تفریحی که جزء حقوق یک شهروند است محرومند. مناسب‌سازی چنین فضاهایی برای حضور و استفاده‌ی همه ی افراد از آن، می‌تواند برای مردان و زنان محجبه امنیت روانی لازم را برای چنین حضوری فراهم سازد.
5- ترک خودآرایى در متن جامعه
بى عفتى رابطه مستقیمى با بىحجابى و خودآرایى در انظار عمومی دارد. بىحجابى، علاوه بر این که از نظر اخلاقى سبب ناامنى خانوادهها مىشود، باعث ایجاد هیجانهاى مستمر عصبى و حتى بیمارىهاى روانى در خانواده و جامعه می‌شود که ثمره آن سستى پیوند خانوادهها و کاهش ارزش شخصیت زن در جامعه است.
6- کنترل اختلاط زن و مرد
در مواردى که ضرورتى نداشته باشد، چنان که از اختلاط بی مورد زن و مرد پرهیز شود، عفت و پارسایى، بهتر حفظ خواهد شد، دلیل آن هم پایین آمدن محرکات جنسی و برجستگی صفات و ارزش‌های انسانی و موفقیت‌های افراد شده و انگیزه برای جلوه‌گری در جامعه را پایین می‌آورد.
پی نوشت ها:
1- تفسیر مراغى،ج 22،ص 10.
2- اصول کافى،ج 2،ص79.
3- غرر الحکم،شماره 4114.
4- اصول کافى،ج 2،ص79.
5- اخلاق در قرآن جلد دوم صفحه 307 آیت الله مکارم شیرازى
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منبع: سایت رهروان ولایت